Po pewnym czasie zwiedzania danego województwa – nagle mam potrzebę zobaczyć coś niestandardowego i z dala od obleganych szlaków. W tym artykule skupiliśmy się na miejscach mniej znanych w województwie świętokrzyskim. Niekoniecznie warto do nich jechać „specjalnie”. Są to raczej ciekawostki, ukryte skarby, o których mówi się mniej i dobre miejsca na przystanek w trasie, skoro i tak masz po drodze. Jeśli trafiłeś tu przypadkiem, szukając czegoś „wow” i turystycznych hitów, a nie bardzo wiesz co ze sobą teraz zrobić – zajrzyj do kategorii świętokrzyskie.

A teraz chodź – pokażę ci ciekawe miejsca w Świętokrzyskiem!

Ciekawe miejsca na Świętokrzyskiem

#1 Jaskinia Zbójecka w Łagowie/Jaskinia Łagowska

Jaskinia Zbójecka w Łagowie znajduje się na niewielkim wzniesieniu o wysokości 312,5 m n.p.m. Podobno jest jedną z dłuższych jaskiń w rejonie województwa świętokrzyskiego, bo jej  trasa wynosi aż 200 m (jeśli będziesz się przeciskał przez szczeliny). W jej wnętrzach znaleziono ceramikę datowaną na XI-XII wiek i kości świni (lub dzika). Według tablicy znajdującej się tuż obok – urzędują tu nietoperze (nocek rudy, nocek duży i podkowiec mały) i rzadko spotykany pająk (Porrhomma egeria). Miejsce to jest położone niezwykle malowniczo. Jaskinia z zewnątrz jest bardzo fotogeniczna, a z góry (nad jaskinią) można podziwiać Pasmo Łysogórskie i Pasmo Jeleniowskie. Jaskinię Zbójecką można zwiedzać za darmo, przez całą dobę.

To ostatnie jest niestety dla tego miejsca przekleństwem. Wewnątrz jaskini panuje okropny bałagan! Roi się tu od szkła, graffiti, resztek pozostałych z grilla i wielu innych śmieci. Jeśli planujesz wejść do środka – koniecznie weź ze sobą latarkę i lepsze buty.

#2 Kolonia Robotnicza w Skarżysko-Kamiennej

Będąc w Skarżysko-Kamiennej, przy okazji zwiedzania Muzeum im. Orła Białego – warto przejechać się malowniczą uliczką Staffa. Dawniej Skarżysko-Kamienna wchodziła w tzw. trójkąt bezpieczeństwa. Należał do niego jeszcze Radom (z Fabryką Broni) i Pionki (dawniej Zagożdżon – z Fabryką Prochu i Materiałów). W Skarżysko-Kamiennej wybudowano Państwową Fabrykę Amunicji. Dziś zakłady te znane są jako „Mesko”. Miasta trójkąta bezpieczeństwa znajdowały się daleko od granic państwa, przebiegała tędy kolej, było tu wiele przeszkód terenowych (fabryki powstały w lasach) i uważano te tereny za względnie bezpieczne.

Przy okazji budowy fabryki – w latach 20. i 30. ubiegłego stulecia – wybudowano tu piękne budynki, w których mieszkali robotnicy i wyżsi stopniem urzędnicy. Do pracy w rozwijającej się fabryce ściągano najlepszych fachowców z całego kraju. Tutejsze okolice były uważane za bardzo malownicze – wszędzie były lasy, ptaki, ryby. Pensje płacono wysokie, a nowo wybudowane budynki miały wysoki standard. Wystarczy spojrzeć na ostałą się Kolonię Robotniczą nawet teraz – kamienne fronty ciągle zwracają na siebie uwagę.

#3 Radom Centrum Potworów?

Wracając z wycieczki ze świętokrzyskiego, kierowcy jadący do Warszawy obwodnicą – mogą zobaczyć znak, układający się w mało subtelne zdanie: „Radom Centrum Potworów”. No, można nie lubić Radomia, ale żeby aż tak?

#4 Park zdrojowy w Busku-Zdroju

Po co turysta miałby zatrzymywać się w miejscowości Busko-Zdrój? Otóż znajduje się tutaj jedno z ważniejszych uzdrowisk w kraju, w którym ponoć kąpieli zażywał sam król Władysław Jagiełło i jego żona Jadwiga. W wodach mineralnych Buska-Zdroju znajdują się jony siarczkowe, które podczas kąpieli przenikają do organizmu. Pomaga to w różnych schorzeniach takich jak m.in.: nadciśnienie, zapalenie stawów i stany pourazowe.

Dziś, na głównym deptaku, czyli Alei Mickiewicza – znajduje się pomnik księcia Leszka Czarnego, który w 1287 roku nadał osadzie prawa miejskie. Warto się przespacerować tą trasą aż po sam budynek Sanatorium Marconiego. Był to włoski architekt, jeden z wybitniejszych w Polsce. Nawet jeśli nie jesteś kuracjuszem – możesz spróbować tu wody uzdrowiskowej.

#5 Sosna na szczudłach/Sosna Krocząca

Najbardziej znane drzewo w Polsce to Dąb Bartek. Najstarsza sosna znajduje się na Mazowszu, a dokładniej – w Mińsku Mazowieckim. Ale najbardziej „dziwną” można zobaczyć w miejscowości Wełecz (niedaleko uzdrowiska w Busku-Zdroju).

Sosna na szczudłach ukryta jest przy głównej drodze, zaraz przy ścieżce prowadzącej do lasu. Obwód jej pnia wynosi 200 cm, ale to, co niespotykane dla drzew – jest widoczne gołym okiem już z daleka. Mianowicie – duża część jej korzeni mieści się na zewnątrz! Nie jest to jednak żaden drzewny mutant – miejscowa ludność wydobywała stąd piasek, a drzewo po prostu dzielnie walczyło o przetrwanie. Jak zwykle dla natury – z niesamowicie kreatywnym efektem.

#6 Grodzisko w Wiślicy

Grodzisko w Wiślicy miało największe znaczenie w IX-XIII wieku, ale już w 1135 roku zostało po raz pierwszy zniszczone przez Rusinów i Połowców, a po jego odbudowaniu – pożarem „poprawili” je Tatarzy w 1241 roku.

Dziś w tym miejscu znajduje się pamiątkowa tablica, wraz z ławeczką, na której można przysiąść, kontemplując widoki. Okolica jest niezwykle urokliwa i sielska. Dookoła nie widać zabudowań, za to po horyzont widać pola, gdzie aż kusi, by zorganizować malutki piknik z widokiem na grodzisko. Ponoć w tym miejscu w przyszłości planuje się odtworzenie drewnianej zabudowy.

#7 Psia Górka

Psia Górka to mniej spektakularny obiekt, który miniesz w drodze na Grodzisko w Wiślicy. Poza znakiem nic tu de facto nie ma, ale miejsce kryje w sobie ciekawą legendę, więc nie wypada o niej nie wspomnieć. Królowa Jadwiga została któregoś razu oskarżona o zdradę swojego męża – Władysława Jagiełły. Intrygę zapoczątkował Gniewosz z Dalewic, który był agentem na posługach Habsburgów i chciał doprowadzić do rozpadu małżeństwa.

Niesłusznie oskarżona Jadwiga postanowiła poddać Gniewosza pod sąd, który w 1389 roku udowodnił, że królowa jest niewinna. Gniewosza skazano na grzywnę i publiczne „odszczekanie” kłamstw. Miało to związek z powiedzeniem: „łże jak pies”, gdzie w tamtych czasach pies był uważany jako najmniej przydatne zwierzę w gospodarstwie, a psie szczekanie za nic niewarte. Gniewosz wszedł pod drewnianą ławę; wyznał, że łgał i kilkukrotnie zaszczekał. Na pamiątkę tego wydarzenia, to miejsce nazwano Psią Górką.

#8 Największy kaloryfer na świecie

Jeśli zimą lubisz przytulić się do kaloryfera, aby ogrzać zziębnięte ciało, to być może zainteresuje cię pomnik największego grzejnika na świecie, który znajduje się w Stąporkowie. Na tutejszych terenach występują rudy żelaza, a miasto zawsze miało tradycje odlewnicze. To właśnie w tym miejscu – w upadłej dziś Odlewni Żeliwa, wyprodukowano 96% kaloryferów żeliwnych używanych jeszcze całkiem niedawno (bo w okresie Peerelu) na terenie Polski. Ba, jeśli mieszkasz w mieszkaniu starego typu – być może jeszcze masz takie cudo techniki w swoim domu.

Pomnik kaloryfera liczy sobie dwa metry, a z cokołem – prawie trzy. Wokół porozstawiane są mniejsze grzejniczki, w „tradycyjnych” rozmiarach. Przyjemnie się do nich przytulić. Jedyny minus? Nie grzeją!

#9 Giga pingwin w Dołach Biskupich

Jeśli właśnie pomyślałeś, że pomnik największego kaloryfera powinien znaleźć się na liście najdziwniejszych pomników w Polsce – to popatrz na ogromną figurę pingwina, która znajduje się w Dołach Biskupich. Tuż obok znajduje się kolorowy dom, który mocno przyciąga uwagę i w pierwszej chwili wydaje się jakąś ukrytą atrakcją turystyczną. Zaproszona przez właściciela, gapiąc się dłuższą chwilę na tę niestandardową posiadłość – miałam możliwość zwiedzić cały ten ogródek. Nie robiłam jednak zdjęć, bo jakoś tak mi nie leżało, wrzucanie prywatnej posiadłości na turystycznego bloga… Zimą wygląda to wszystko jak dom Kevina albo coś (zobacz).

Małe śledztwo pokazało, że początkowo był to pingwin Cody reklamujący film „Na Fali” (Surf’s up). Później, jak farba zaczęła schodzić – dostał nowe wdzianko.

#10 Kamieniołom Doły Opacie

Jak już zerkniesz na pingwina, możesz skręcić do innej ciekawej atrakcji – nieczynnego Kamieniołomu Doły Opacie.  Dawniej wydobywano tu dolomity dewońskie, ale kopalnia została zamknięta w 1984 roku, stanowiąc dziś pomnik przyrody i świadectwo po dawnym przemyśle kamieniarskim.

#11 Rezerwat Przyrody Rosochacz

Rezerwat Przyrody Rosochacz nie jest może moim ulubionym miejscem, ale warto się tu zatrzymać, jeśli będziesz krążył gdzieś w okolicy. W lesie jest ukryta krótka ścieżka dydaktyczna tworząca pętlę – o długości około 2 km. W sam raz na pół godzinny przystanek. Na trasie porozstawiano liczne tablice edukacyjne i mostki, które pomagają pokonać trudno dostępne torfowiska i małą rzekę Świętojankę. Tutejsze drzewa tworzą wielki, zielony parasol, więc temperatura latem jest tu o kilka stopni niższa niż normalnie. Koniecznie weź ze sobą jakiś sprej na owady, bo dłuższy postój kończy się pokąsaniem przez głodne komarzyce.

#12 Rezerwat przyrody Krzyżanowice

Jeśli jesteś fanem bardziej odkrytych terenów i polanek – do gustu powinien przypaść ci bajeczny Rezerwat Przyrody Krzyżanowice. Mimo pewnego oddalenia od głównych tras – widziałam tu sporo osób, które pokonywały te tereny na rowerach. Biegnie tu polna dróżka, którą dotrzesz aż na szczyt góry, z której roztacza się piękna panorama doliny Nidy. Widać stąd kolorową, naturalną szachownicę złożoną z małych pól.

Rośliny wokół aż roją się od bzyczących i brzęczących owadów. Jest tu wiele rzadkich roślin, takich jak miłek wiosenny, ożota zwyczajna, mikołajek polny, czy ostrołódka kosmata. Piękne miejsce, które chciałoby się mieć znacznie bliżej domu.

#13 Góra Piwniczna w Pierzchnicy

Ciężko powiedzieć, że zwiedziło się wszystkie ciekawe miejsca w Świętokrzyskiem, skoro przy każdej wycieczce w te okolice, odkrywamy coś nowego. Na pewno nas oczarowało – czasem legendą, innym razem ludźmi, albo pięknymi krajobrazami. Nie spodziewałam się, że na tak – zdawałoby się niewielkiej przestrzeni, znaleźć można tyle fascynujących miejsc! Jestem ciekawa, czy znałeś je wszystkie? A może podzielisz się z nami swoimi odkryciami? 😀