Uwielbiam zwiedzać stare zamki i warownie. W gruncie rzeczy nie ma dla mnie większego znaczenia, czy są to już tylko rozpadające się ruiny, czy pięknie odrestaurowane budowle. Wyobrażam sobie, jak musiało wyglądać w nich ówczesne życie pełne prostych przedmiotów, gdy ludzie nie wyobrażali sobie nawet, że będzie istniało coś takiego jak centralne ogrzewanie, toaleta, czy bieżąca woda. O nowszych wynalazkach nawet nie wspomnę.

Do tego niezmiennie zachwycam się ich złożonością architektoniczną. Dziś postawienie ogromnego wieżowca to kilka tygodni, może – miesięcy pracy. Odwiedzając jednak średniowieczne budowle – czasem nie dowierzam, że potrafiono jeden obiekt budować z tak ogromną dokładnością i szczegółowością. Owszem, ówczesnym budowniczym zajmowało to znacznie więcej czasu, ale przecież wtedy ludzie mieli znacząco gorsze narzędzia i możliwości. A nierzadko te obiekty powstawały jeszcze w trudno dostępnych miejscach takich jak pobliże koryta rzeki albo wysokie wzniesienia.

Zamek w Dobczycach zachwyca widokiem

Dziś największym impulsem do rozwoju miejscowości jest jej uprzemysłowienie oraz skanalizowanie. Niegdyś – pojawienie się właśnie zamku lub warowni. A często było tak, że to właśnie zamek inicjował powstanie samej miejscowości.

W Dobczycach,  przed pojawieniem się zamku, który możemy dziś zwiedzać – najprawdopodobniej istniały już jakieś fortyfikacje. Jednak zachowały się źródła z 1362 roku, które wspominają o istnieniu tu murowanej warowni. Ta była przez wieki przebudowywana i składała się z dwóch części: zamku górnego i zamku dolnego. W 1585 roku zamek przeszedł kolejną gruntowną renowację, przemieniając się z zamku gotyckiego w renesansową twierdzę. W 1620 roku, gdy zakończono prace – zamek miał 70 pomieszczeń i aż 3 wieże.

Co ciekawe, zamek przetrwał w stanie nienaruszonym pierwszy potop szwedzki. Za to został doszczętnie zniszczony podczas drugiego potopu w 1702 roku. Od tamtej pory zaczął podupadać, a w XIX wieku zaczęto go już nawet rozbierać. Współczesne prace rekonstrukcyjne rozpoczęto w 1960 roku, a w 2004 roku zapadła decyzja o dalszej odbudowie zamku. W ramach tego planu zostało częściowo zrekonstruowane skrzydło wschodnie i południowe, ale nie będzie to jeszcze pełna odbudowa posiadłości.

Dziś to przede wszystkim obiekt muzealny

Zamek w Dobczycach to dziś kilkanaście sal, w których możemy zapoznać się, jak właściwie wyglądało życie w XVI wieku. Sale podzielone są tematycznie. Na wyobraźnię z pewnością działają sala tortur (w której obejrzeć można straszne machiny służące do znęcania się nad ludźmi), czy kaplice zamkowe. Na uwagę z pewnością zasługuje wykuta w skale głęboka na 8 m studnia, która położona jest na środku dziedzińca. Jej umiejscowienie sprawia, że zaglądając do jej wnętrza – odnosi się wrażenie, że nie ma dna. W praktyce jednak – nigdy nie miała wody. Zamek w Dobczycach, zgodnie ze sztuką budownictwa, wybudowany został na wzniesieniu. Toteż 8 m to stanowczo za mało, by dokopać się do wody. Po co więc w zamku studnia bez wody? Otóż była to… średniowieczna lodówka, w której przechowywano żywność.

Na zamku znajdują się też inne sale, które nie są bezpośrednio powiązane z samą historią warowni. Tam można dowiedzieć się ciekawostek o samym mieście, w którego pobliżu stoi zamek, obejrzeć wystawę neolityczną z regionu, czy obejrzeć wystawy czasowe lokalnych artystów.

Będąc w samym zamku, koniecznie trzeba wejść na taras widokowy, skąd rozpościera się cudowny widok na Pogórze i Beskidy.

Pod zamkiem znajduje się skansen wsi

Wokół zamków zawsze szybko pojawiało się osadnictwo. Małe zabudowania z czasem zamieniały się we wsie albo wyspecjalizowane miasteczka. Takim przykładem z pewnością są Świątniki Górne wraz z ich wspaniałym Muzeum Ślusarstwa. Ale jak to mogło wyglądać, zanim te miasteczka przeobraziły się we współczesne miejscowości?

Na to pytanie odpowiada właśnie skansen pod zamkiem. To raptem kilka chałup, w których do najważniejszych należy kuźnia (jest zamek, musi być kuźnia!), wozownie, kurnik, czy równie obowiązkowa karczma.

Drewniane chałupy są zrekonstruowane, gdyż podczas wszelkich walk czy najazdów to właśnie je palono jako pierwsze. Wstęp do skansenu jest w cenie biletu do zamku i stanowi dodatkową, ciekawą atrakcję szczególnie dla najmłodszych. Chaty są ciekawie i szczegółowo odwzorowane, wewnątrz – z głośników wydobywa się nastrojowa muzyka i nagłośnienie imitujące rozmowy, przez co zaglądając do wnętrz, można zapoznać się ze stylem życia XVI-wiecznych Dobczycan.

Fantastyczny przystanek

Zamek w Dobczycach to bardzo satysfakcjonujący przystanek na trasie turystycznej. Można tu spędzić około godziny – naprawdę fajnie się bawiąc i chłonąc ciekawostki ze średniowiecza, a jednocześnie pozwala spojrzeć na życie i czasy mniejszych warowni i miejscowości.

Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach

Stare Miasto, Dobczyce
www.zamek.dobczyce.pl

FacebookXPinterestLinkedInEmail